Zarys Historii Gimnazjum i Liceum im. H.Sienkiewicza
Polska szkoła średnia we Wrześni powstała wraz z włączeniem Wielkopolski do odrodzonego państwa polskiego. Początkowo było to progimnazjum miejskie, któr w 1920 roku upaństwowiono wraz z zamianą na pełne ośmioklasowe gimnazjum. Starsi gimnazjaliści brali udział w 1920 roku w obronie Polski przed najazdem bolszewickim w szeregach Legii Ochotniczej Wrzesińskiej. Jeden z nich, Leon Stasiewski, złożył ofiarę życia. Ku jego czci w 1927 roku wmurowano w szkole tablicę pamiątkową. Pierwsza matura w gimnazjum odbyła się w 1922 roku. Zdało ją wówczas 8 absolwentów. W 1923 roku szkoła uzyskała sztandar, a w 1924 roku nadano jej imię Henryka Sienkiewicza i powołano pierwszy Komitet Rodzicielski. W okresie II Rzeczypospolitej młodzież wykazywała swą aktywność w wielu organizacjach, takich jak: Drużyna Harcerska im. T.Kościuszki, Hufiec Gimnazjalny Przysposobienia Wojskowego, Gimnazjalny Klub Sportowy, Towarzystwo Tomasza Zana czy Sodalicja Mariańska. Szkoła posiadała też własną orkiestrę uczniowską. Działały koła i zespoły przedmiotowe i artystyczne, w latach 1932-36 wydawano szkolną gazetkę "Echo Gimnazjalne ". W wyniku reformy oświatowej uczelnia wrzesińska przekształciła się w 1933 roku w Państwowe Gimnazjum i Liceum im. Henryka Sienkiewicza. Ogółem w okresie II Rzeczpospolitej egzamin dojrzałości zdało 264 absolwentów. Większość absolwentów wrzesińskiego gimnazjum i liceum podjęło i ukończyło studia wyższe. Utworzyli oni Akademickie Koło Wrześnian, które utrzymywało żywy kontakt ze szkołą. Losy profesorów i wychowanków szkoły w okresie II wojny światowej są wiernym odbiciem losów całego narodu polskiego. Wielu z nich zginęło zarówno z rąk NKWD w Katyniu i Charkowie, jak i z rąk hitlerowców w Oświęcimiu, Sachsenhausen i Dachau. Ginęli także w walce we wrześniu 1939 roku, jak i póżniej w ruchu oporu. Pamięci ich wszystkich poświęcona jest tablica wmurowana w szkole w roku 1947. Jeszcze przed ostatecznym zakończeniem wojny w marcu 1945 r. rozpoczęła się nauka we wrzesińskim liceum. W lipcu 1945 roku odbyła się pierwsza powojenna matura, którą zdało 10 absolwentów. W roku 1947 odbył się pierwszy w historii szkoły zjazd absolwentów. Nastąpiło wtedy uroczyste przekazanie sztandaru szkolnego nowemu pokoleniu uczniów przez przedwojennych absolwentów. Sztandar ten uratowany z zawieruchy wojennej przetrwał do dziś. W pierwszych latach po wojnie kontynuowano też wiele przedwojennych tradycji, które zostały zniszczone w okresie stalinowskim. Odebrano wtedy szkole nawet imię Henryka Sienkiewicza. Sytuacja polityczna i jej zmiany odbiły się na życiu szkoły w całym okresie komunistycznym. Stąd powstały, działały i upadały różne organizacje szkolne, inne zaś nie mogły działać. Organizacją działającą wiele lat była Spółdzielnia Uczniowska, sukcesy odnosił, zmieniający swą nazwę, Szkolny Klub Sportowy, funkcjonowały koła przedmiotowe, zespoły artystyczne. W latach 60-tych, 70-tych i 80-tych przeprowadzono w budynku szkolnym i jego otoczeniu wiele inwestycji. W 1967 roku dzięki staraniom dyrekcji i grona pedagogicznego przywrócono szkole patrona Henryka Sienkiewicza, a w 1968 roku ufundowano nowy sztandar. Od końca lat 60-tych rozpoczęły się też obchody różnych rocznic z dziejów szkoły i związane z nim zjazdy absolwentów. W 1981 roku otwarto Izbę Tradycji Szkoły. W 1989 roku rozpoczęła się wymiana młodzieży liceum wrzesińskiego i szkół średnich w Garbsen (RFN) i Dreux (Francja) i w różnych formach z różnymi szkołami trwa nadal. W 1993 roku szkoła przystąpiła jako pierwsza w Polsce do europejskiego programu p.n. Wielostronne Partnerstwo Szkół. W wolnej Polsce powrócono też do niektórych przedwojennych tradycji. W 1996 roku liczba absolwentów szkoły przekroczyła 5000, w tym też roku szkoła wydała monografię. W 1998 roku uzyskała swój trzeci już sztandar, symboliką nawiązujący do sztandaru z 1923 roku. Tradycją stały się zjazdy absolwentów poszczególnych roczników i zjazdy ogólne z okazji ważnych szkolnych rocznic. W ostatnich latach dwukrotnie zorganizowano dla aktualnych uczniów szkoły cykl wykładów wybitnych jej absolwentów z poprzednich pokoleń. Na uwagę zasługują sportowe sukcesy szkoły i zwycięstwo w Lidze liceów Liceum wrzesińskie mieści się ciągle w tym samym, wybudowanym w 1911 roku wysiłkiem miasta, gmachu, w którym także w latach 90-tych dokonano nowych inwestycji. Marian Torzewski
KALENDARIUM ( 1841 - 2004 )
Okres zaborów (1841 - 1919)
1841, 1 października - utworzenie we Wrześni pruskiej, dwuletniej tzw. "klasy rektorskiej" (przez następnych 60 lat ta jednostka oświatowa przechodziła bardzo zmienne koleje losu, uzyskując nazwę - w zasadzie prywatnej - "szkoły rektorskiej") 1872 - utworzenie wyższej szkoły dla dziewcząt, początkowo prywatnej, później miejskiej 1901 - połączenie obu wrzesińskich szkół wyższego typu i utworzenie Miejskiej Wyższej Szkoły dla Chłopców i Dziewcząt - Staedtische Hoehere Knaben- und Maedchenschule (siedziba przy ulicy Zamkowej dziś Harcerskiej) 1908 - uzyskanie przez szkołę statusu progimnazjum 1911, 20 października - oddanie do użytku gmachu szkolnego przy ul.Witkowskiej
II Rzeczpospolita (1919 -1939)
1919, maj - utworzenie szkoły polskiej - Miejskiego Koedukacyjnego Progimnazjum 1919, 6 sierpnia - pierwszym polskim dyrektorem Alfred Romanowicz 1919, 9 września - inauguracja pierwszego polskiego roku szkolnego 1920, 23 czerwca - upaństwowienie i zamiana szkoły na pełne gimnazjum - Państwowe Gimnazjum Zreformowane Klasyczne 1921, 20 lutego - powołanie Towarzystwa Bursy Gimnazjalnej im Karola Marcinkowskiego. 1922, 1 kwietnia - otwarcie Bursy Gimnazjalnej na Opieszynie, 17 czerwca - wmurowanie kamienia węgielnego pod budynek nowej bursy gimnazjalnej 1923, 22 września - poświęcenie pierwszego sztandaru gimnazjalnego 1924, 16 października - powołanie pierwszego w dziejach szkoły Komitetu Rodzicielskiego 1924, grudzień - nadanie szkole imienia Henryka Sienkiewicza. 1926 - wmurowanie godła państwowego na zewnętrznej ścianie budynku szkolnego (zniszczonego w 1939 roku przez hitlerowców) 1927, 8 listopada - odsłonięcie tablicy pamiątkowej ku czci Leona Stasiewskiego. 1928, 3 stycznia - powstanie Akademickiego Koła Wrześnian 1928, 15 listopada - Marcin Panna nowym dyrektorem szkoły 1929, 1 września - faktyczne oddanie do użytku nowej Bursy Gimnazjalnej 1931, 15 czerwca - uroczyste oddanie do użytku Bursy Gimnazjalnej 1932, październik - zaprowadzenie koedukacji 1933, 1 września - wprowadzenie "reformy jędrzejowiczowskiej" (4-klasowe gimnazjum + 2 -klasowe liceum) 1937, 23 czerwca - pierwsze egzaminy wstępne do liceum (po gimnazjum) 1939, maj - pierwsza (i ostatnia) matura "nowego typu"
Okupacja hitlerowska (1939 - 1945)
1940, kwiecień - powstanie niemieckiej Szkoły Średniej dla Dziewcząt 1941 - 1944 - matury niemieckich dziewcząt 1945, styczeń - likwidacja szkoły niemieckiej
Polska Rzeczpospolita Ludowa (1945 -1989)
1945, 20 marca - rozpoczęcie nauki w kamienicy przy ulicy Zamkowej (Harcerskiej, w siedzibie Żeńskiej Szkoły Powszechnej, nauka nie objęła bardzo licznych klas I) 1945, 6 kwietnia - rozpoczęcie nauki dla wszystkich klas (w willi przy ulicy Kościuszki) 1945, 5 czerwca - rozpoczęcie nauki we własnym budynku. 1945, 17 czerwca - pierwsze powojenne zebranie rodziców 1945, lipiec - pierwsza powojenna matura 1945, 20 sierpnia - objęcie funkcji przez przedwojennego dyrektora dr. Marcina Pannę 1946, - druga (luty) i trzecia (czerwiec) powojenna matura. 1947, 25 października - pierwszy zjazd absolwentów i wmurowanie tablicy pamiątkowej ku czci profesorów i wychowanków poległych za Ojczyznę w l. 1939 - 45 1948, maj - ostatnia matura starego typu (po II klasie liceum) 1949 - "upaństwowienie" budynku bursy gimnazjalnej 1952, maj - objęcie funkcji dyrektora przez Zbigniewa Kuśnierczyka 1953 - początek starań Rady Pedagogicznej o przywrócenie Patrona Szkoły Henryka Sienkiewicza. 1955, wrzesień - objęcie funkcji dyrektora przez Henryka Nawrocika 1958 - wybudowanie łącznika między budynkiem szkoły a salą gimnastyczną 1959-67- prace modernizacyjne wgmachu szkoły: parkiety, szatnie,sanitariaty, boisko asfaltowe 1967, 18 czerwca - przywrócenie Patrona Szkoły Henryka Sienkiewicza 1968, 15 czerwca - ufundowanie i przekazanie młodzieży (15 czerwca) nowego sztandaru szkolnego 1968, 1 września - objęcie funkcji dyrektora przez Benedykta Kłosina 1969, 24 maja - uroczystości z okazji 50-lecia szkoły 1972 - oddanie do użytku łącznika między skrzydłami budynku szkolnego 1972, 10 czerwca - uroczystości 50 rocznicy pierwszej matury 1974-78 - budowa kompleksu obiektów sportowych: bieżnia, skocznia, rzutnia, ścieżka zdrowia, kort tenisowy 1974, kwiecień - obchody 50-lecia pracy Franciszka Olejniczaka 1981, 7 czerwca - otwarcie Izby Tradycji Szkoły 1982, 9 czerwca, uroczystości 60 rocznicy pierwszej matury 1982 - zawieszenie działalności Internatu Liceum Ogólnokształcącego w budynku bursy 1983, 1 października - zjazd absolwentów roczników 1922-1952 1985 - pierwsza nieoficjalna wizyta uczniów i nauczycieli z gimnazjum w Garbsen 1987, 14 października - oddanie do użytku nowej sali gimnastycznej 1989, 28 lutego - pożegnanie dyrektora Benedykta Kłosina
III Rzeczpospolita (1989 - 2004)
1989, 1 września - objęcie stanowiska przez dyrektora Zenona Suchorskiego 1990, 30 listopada - uroczystości ponownego wymurowania tablicy ku czci Leona Stasiewskiego 1991, 11 lutego - reaktywowanie Towarzystwa Bursy Gimnazjalnej im. K. Marcinkowskiego 1993- przystąpienie szkoły, jako pierwszej w Polsce, do europejskiego programu p.n. "Wielostronne Partnerstwo Szkół". 1994 - zakończenie budowy klubu młodzieżowego 1994, 23 września - uroczystości 75-lecia Gimnazjum i Liceum im. Henryka Sienkiewicza we Wrześni. 1996, czerwiec - wydanie monografii szkoły 1997, 1 września - liceum wrzesińskie w internecie 1997, 22 listopada - zjazd absolwentów z okazji 75-lecia szkoły 1998 - oddanie nowych sanitariatów i szatni 1998, 10 listopada - poświęcenie i przekazanie młodzieży nowego sztandaru szkolnego Marian Torzewski
Historia Licealnych Sztandarów
Życie ludzkie pełne jest symboliki, znaków i gestów, które nas łączą. Takimi na pewno są sztandary. Posiadanie ich to pewien wyróżnik, to element jednoczący. Samo zaistnienie sztandarów i chorągwi oraz herbów miało na celu stworzenie znaków, pod którymi - szczególnie podczas bitew - często rozproszone wojsko mogło się gromadzić. Jak to zazwyczaj bywa w historii, to, co powstało dla wojska, potem przechodziło "do cywila". I w ten sposób tradycja sztandarów wojskowych dała początek takowej, ale dla innych instytucji - mam tu na myśli np. szkoły. Pierwszy sztandar ufundowany przez ziemiaństwo okolic Wrześni, otrzymało wrzesińskie Gimnazjum im. H. Sienkiewicza 22 IX 1923. Na sztandarze wszakże widnieje data 28 VI tegoż roku. Ta rozbieżność prawdopodobnie spowodowana była tym, iż z nieznanych nam powodów, uroczystość z końca roku szkolnego 1922/1923 przesunięto na początek roku 1923/1924. Wspomnianego wyżej dnia, sztandar został uroczyście poświęcony we wrzesińskiej Farze. Dokonał tego aktu ks. Marian Jernajczyk - długoletni prefekt gimnazjum. Dalszy ciąg uroczystości miał miejsce na dziedzińcu szkoły. Tutaj - pierwszy starosta powiatowy w odrodzonej Polsce - właściciel dóbr Bardo - Franciszek Czapski, przekazał go dyrektorowi Alfredowi Romanowiczowi. Natomiast dyrektor przekazał go młodzieży, dokładnie w ręce chorążego - ucznia VI klasy Edwarda Suchorskiego, który przejmując go złożył ślubowanie. Sztandar, którego dewiza brzmiała: "Ojczyzna - Nauka - Cnota" - towarzyszył szkole podczas wielu uroczystości szkolnych i poza nią. Był obecny przy nadawaniu szkole imienia Henryka Sienkiewicza, przy obchodach 3 Maja. Towarzyszył także delegacji młodzieży, która udała się 16 V 1935 r. do Krakowa na pogrzeb marszałka Józefa Piłsudskiego. Na co dzień był umieszczony w specjalnej przeszkolonej szafie w auli gimnazjalnej. Losy szkoły i jej sztandaru nieodłącznie wiązały się z losami kraju. W tragicznym wrześniu 1939 r. wraz z upadkiem Polski została przez niemieckich okupantów zamknięta szkoła. Wtedy to, długoletni woźny, Franciszek Olejniczak, powstaniec wielkopolski 1918/1919, chcąc uchronić sztandar przed zniszczeniem - zamurował go w kominie. Po zakończeniu wojny sztandar wrócił do szkoły. Jednakże warunki w jakich był schowany spowodowały jego poważne uszkodzenia. Całkowitemu zniszczeniu uległ rewers sztandaru. Dokonano jego naprawy, ale niestety już nie odzyskał on swojego wizerunku sprzed wojny; wyhaftowany orzeł nie miał już korony. 25 X 1947 r. podczas obchodów 25-lecia pracy dyrektora Marcina Panny, zjazdu wychowanków i odsłonięcia tablicy ku czci pomordowanych uczniów i profesorów - uroczyście sztandar znów przekazano młodzieży. Dokonał tego aktu jeden z przedwojennych chorążych - Stanisław Mazur, przekazując sztandar nowemu chorążemu. - Andrzejowi Dadaczyńskiemu. Niestety oblicze ustrojowej Polski po II wojnie światowej uległo zasadniczej zmianie. Powoli, acz konsekwentnie szkoła była zmuszana do zarzucenia swych tradycji. Między innymi zniesiono wspólne wyjścia młodzieży i grona na msze św. z okazji rozpoczęcia czy zakończenia roku szkolnego. Nowe czasy niosły nowe tradycje i zwyczaje oraz bohaterów. Również i sztandar szkolny tych przemian doświadczył. Mając swój przedwojenny rodowód - stawał się politycznie niepoprawny. Drugi sztandar w historii szkoły został ufundowany przez miejscowe zakłady pracy. 15 VI 1968 r. w święto patrona szkoły, ówczesny przewodniczący Rady Narodowej we Wrześni Stefan Tuhy przekazał go urzędującemu wtedy dyrektorowi - Henrykowi Nawrocikowi. Sztandar - tak jak jego przedwojenny poprzednik - towarzyszył młodzieży w różnych uroczystościach: ślubowaniach uczniów klas pierwszych, pożegnaniach maturzystów, pochodach pierwszomajowych. Jego dewizą było; "Nasze serca i umysły Polsce Ludowej". Przy szczególnych okazjach szły dwa poczty. A że tak było może zaświadczyć piszący te słowa; w roku 1985 byłem chorążym starego sztandaru i przekazywałem go na uroczystości rozdania świadectw maturalnych przedstawicielowi młodszego rocznika. Rok 1989 przyniósł Polsce, a następnie Europie Wschodniej powiew wolności. Nastąpiły głębokie przemiany polityczno-ustrojowe. Sztandar z 1968 roku wraz ze swoją dewizą stał się nieaktualny - z powodu zmiany nazwy państwa, także przywrócenia orła z koroną jako godła państwowego. Różne obiektywne przyczyny nie pozwoliły na natychmiastową zmianę sztandaru. Ten fakt nastąpił dopiero w roku 1998. Z inicjatywy nauczycieli historii i przy wsparciu Zenona Suchorskiego - podjęto inicjatywę ufundowania nowego sztandaru. Rozpoczęła się zbiórka pieniężna wśród uczniów - 50 groszy miesięcznie. Dzięki szerokim kontaktom z byłymi wychowankami szkoły, które utrzymywał Marian Torzewski i rozpropagowaniu idei nowego sztandaru wśród nich - zaczęły napływać datki pieniężne. Dołożyło się również grono pedagogiczne. Nauczycielski chór "Camerata" z prezes Danutą Torzewską i pod dyrekcją Domiceli Cierpiszewskiej w listopadzie 1997 roku dał koncert, podczas którego zbierano datki na fundację nowego sztandaru. Dołożyła się także Rada Rodziców, kierowana przez Andrzeja Bandosza, oraz liczni nie wymienieni tutaj inni sponsorzy. Swój wkład materialny i organizacyjny dał Władysław Jarząbek - absolwent z roku 1949. Jako prezes tutejszego Kurkowego Bractwa Strzeleckiego, które również w roku 1998 ufundowało sobie nowy sztandar, wspomagał szkołę w znalezieniu zakładu hafciarskiego, który wykonałby sztandar. Władysław Jarząbek zajął się także wykonaniem i przywiezieniem z Poznania drzewca i głowicy sztandaru oraz polecił firmę zajmującą się szyciem i haftowaniem sztandarów. Pod koniec sierpnia 1998 r. złożono zamówienie na sztandar w firmie Małgorzaty Czarteckiej w Murowanej Goślinie. Uroczyste poświęcenie i przekazanie uczniom sztandaru zaplanowano na 10 listopada 1998 r. w przeddzień 70. rocznicy odzyskania niepodległości. Tego dnia w godzinach porannych udała się do Gniezna, do biskupa Jana Czerniaka, delegacja na czele z dyrektorem Zenonem Suchorskim, w skład której wchodzili przedstawiciele młodzieży, Rady Rodziców, nauczyciele historii. Delegacja udała się celem uzyskania błogosławieństwa ks. biskupa dla nowego sztandaru. Ks. Biskup zawsze chętnie korzystał z zaproszeń i przybywał na różne uroczystości szkolne; był najstarszym absolwentem szkoły - maturę uzyskał w 1926 roku. Niestety nadwątlone zdrowie tym razem nie pozwoliło mu na osobisty udział. Jego Eminencja w serdecznej rozmowie wspominał szkolne czasy, pobłogosławił sztandar i ucałował go. Wzruszył go również fakt, iż na sztandarze umieszczono przedwojenną dewizję „Ojczyzna – Nauka – Cnota”. Dalszy przebieg uroczystości miał miejsce we wrzesińskiej Farze. Tu, ks. kanonik Kazimierze Głów w koncelebrze z innymi kapłanami – absolwentami szkoły, odprawił mszę świętą i poświęcił sztandar. Po tym fakcie, pan dyrektor przekazał sztandar chorążemu Mariuszowi Dzikowskiemu, uczniowi kl. IVb. Po powrocie do szkoły, nastąpiło uroczyste spotkanie w auli poświęcone oficjalnym przemówieniom, wspomnieniom i wbiciu przez fundatorów pamiątkowych gwoździ. Nowy sztandar znalazł swe miejsce między swymi dwoma poprzednikami w Izbie Tradycji Szkoły. Miejmy nadzieję, że przez długie, spokojne lata będzie witał i żegnał kolejne pokolenia, które przewiną się przez mury naszej szkoły. Sławomir Szuba
Powrót wizerunku polskiego orła na gmach Liceum Ogólnokształcącego
16 października 2004 roku, grono pedagogiczne, uczniowie oraz zaproszeni goście wrzesińskiego Liceum Ogólnokształcącego im. H Sienkiewicza obchodzili 85. rocznicę utworzenia pierwszej w naszym mieście po odzyskaniu niepodległości szkoły średniej. Było to Miejskie Progimnazjum, do którego uczęszczała miejscowa młodzież wszystkich narodowości zamieszkujących we Wrześni. U progu istnienia szkoły jedną z bolączek był brak wykwalifikowanej kadry polskiej. Jeszcze w roku szkolnym 1919/20 nauczało tu kilku nauczycieli niemieckich. Z biegiem lat jednakże problem ten rozwiązano, zatrudniając nauczycieli przybyłych z Galicji. Był to jedyny zabór, gdzie nie niszczono polskości, gdzie można było się kształcić po polsku w szkołach wszystkich szczebli. Gmach, w którym mieści się obecnie szkoła, został oddany do użytku w dniu20 października 1911 r. Mieściła się tutaj Höhere Knaben und Mädchen Schule zu Wreschen – czyli Wrzesińska Szkoła Wyższa dla Chłopców i Dziewcząt. W roku 1918 wraz z odzyskaną niepodległością stała się szkołą polską. Drugą okazją rocznicową było 80. lecie nadania szkole imienia Henryka Sienkiewicza. Miało to miejsce w roku 1924, gdy do Polski sprowadzono zwłoki zmarłego osiem lat wcześniej pisarza. Rok 1924 jest też związany z utworzeniem przy szkole Komitetu Rodzicielskiego. Najmłodszym z jubileuszy obchodzonym przez szkołębyło 5.lecie ufundowania nowego sztandaru, na którym umieszczono dewizę „Ojczyzna , Nauka, Cnota” – taką samą jaka widnieje na pierwszym sztandarze z 1923r. Wrzesińskie Gimnazjum, a później Gimnazjum i Liceum im. H. Sienkiewicza, w ciągu swego 85.letniego istnienia opuściło ponad sześć tysięcy absolwentów. Wielu z nich zostało wybitnymi naukowcami, duchownymi, wielu oddało swe życie w czasie drugiej wojny światowej. W okresie międzywojennym, widomym znakiem przywiązania społeczności szkolnej do Ojczyzny i podkreśleniem dumy z odzyskanego bytu państwowego było umieszczenie w roku 1926 wizerunku orła polskiego na ścianie gmachu od strony ul. Witkowskiej. Orzeł swym kształtem nawiązywał do obowiązującego do 1927 r. wzorca godła państwowego. Umieszczono go na tarczy półkoliście zakończonej u dołu. Tam także znajdował się napis: „ Państwowe Gimnazjum im. H. Sienkiewicza ”. Płaskorzeźbę i napis wykonała firma Bonn z Poznania. Materiałem, z którego zrobiono całość był sztuczny granit. Zawieszony na wysokości drugiego piętra wizerunek był z daleka widoczny. Niestety kilkanaście lat później, po przegranej wojnie obronnej w 1939 r., gdy Września jak i cała Wielkopolska stały się częścią Rzeszy Niemieckiej, orzeł i napis zostały zniszczone przez Niemców. Pozostała tylko tarcza - pusta przez najbliższe dziesięciolecia. O tym, że było na niej coś jeszcze świadczyło ciemne przebarwienie, które pojawiło się po pewnym czasie. Podczas wojny w budynku obecnego LO mieściła się niemiecka szkoła dla dziewcząt. Po zakończeniu wojny oraz po dokonaniu niezbędnych remontów, budynek znowu zaczął służyć polskiej szkole średniej. Jedynym elementem zewnętrznego wizerunku szkoły, którego zabrakło, była tarcza z godłem. Pewne nadzieje na odrestaurowanie płaskorzeźby pojawiły się w roku 1993, a związane był z wizytą we wrzesińskiej szkole byłych jej uczennic z lat okupacji. Powstał wówczas zamysł odtworzenia konturów orła, wykonanych z metalowego płaskownika. Ostatecznie jednak widomym znakiem tej wizyty pozostał posadzony wtedy kasztanowiec, pod którym znajduje się pamiątkowa tablica odsłonięta we wrześniu ubiegłego roku. W roku 1994, z inicjatywy p.dyr. Zenona Suchorskiego, oraz nauczyciela historii p. Mariana Torzewskiego, podjęto pierwszą próbę zbadania zachowanej tarczy. Firma budowlana p.mgr. inż. Mariana Rogozińskiego całkowicie bezinteresownie , po uczynieniu stosownych przygotowań, rozpoczęła „badania”. Niestety już w niewielkiej ilości odsłonięty tynk potwierdził , iż orzeł wraz z napisem został przez Niemców skuty. Rozwiane zostały tym samym dotychczasowe domniemania, że hitlerowcy być może tylko zatynkowali całość. We wspomnianym wyżej roku z powodu braku funduszy nie podjęto dalszych prac. Do idei odrestaurowania wizerunku orła powrócono w roku ubiegłym. Obchodzący 25.lecie matury rocznik 1978, zaproponował ustawienie przed budynkiem szkoły pomnika Henryka Sienkiewicza. Niestety piękny w swym zamyśle projekt okazał się nie do realizacji ze względów finansowych. Wtedy to p.dyr. Zenon Suchorski wyszedł z propozycją odtworzenia tablicy z orłem. W tym miejscu należy nadmienić, iż idea budowy pomnika nie została zarzucona , lecz przesunięta na dalszy plan. Powrót tarczy z orłem zaplanowano na rok bieżący- tak bogaty w szkolne jubileusze. Na podstawie przedwojennych zdjęć i pocztówek, a także stosownych pomiarów, dokonanych przez jednostkę Straży Pożarnej z Wrześni, został zrobiony projekt komputerowy. Wykonał go p. Jarosław Bulczyński – nauczyciel informatyki we wrzesińskim LO – absolwent rocznika 1978. Dzięki ofiarności sponsorów i zarazem wykonawców państwa Jolanty( z Pałczyńskich) i Andrzeja Brukwickich wykonanie kopii przedwojennego wizerunku stało się możliwe 2 lipca 2004 r. Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków – p. mgr Aleksander Starzyński wydał zgodę na dokonanie rekonstrukcji. Materiały przygotowane przez p. J. Bulczyńskiego posłużyły do wykonania projektu. Jego autorem jest artysta plastyk p. Romuald Łuczko z Poznania. Wykonanie wzorca metalowej formy oraz odlewu samej płaskorzeźby dokonano w ”Warsztacie Modeli Odlewniczych – A. Brukwicki.” Wizerunek orła będzie wykonano ze zbrojonego „atlasu”, korona została pomalowana złotolem, natomiast napis pod godłem wykonany został z mosiężnych liter. Od 6 września rozpoczęto też prace przygotowawcze związane z zawieszeniem wizerunku. Zajęła się tym firma „Budar” – p. Dariusza Pedrycza z Wrześni. Przy okazji prac natrafiono na pewną nieznaną nikomu ciekawostkę – zamurowane okrągłe okienko pod tarczą orła. Nawet na najstarszych zachowanych widokach szkoły nic takiego nie występuje; czemu miało służyć, dlaczego je zamurowano – to pozostanie raczej tajemnicą. Pracami zwiazanymi z zawieszeniem godła zajęła się firma”Budex” p. Romana Lisiewicza. Oficjalne odsłonięcie wizerunku nastąpiło podczas kulminacji uroczystości rocznicowych w dniu 16 października 2004 r. Po uroczystej Mszy Świętej we wrzesińskiej Farze, nastąpło odsłonięcie zrekonstruowanej tablicy na budynku szkoły. Dalej miało miejsce spotkanie w szkole i jej zwiedzanie. Niebawem także pod tarczą z orłem zostanie umieszczona tablica z pełną współczesną nazwą szkoły: Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza we Wrześni. Jej fundatorami też będą państwo Brukwiccy. Powrót godła na swe dawne miejsce w atmosferze tegorocznych jubileuszy jest uzupełnieniem ostatniej wojennej blizny na zewnętrznym obliczu szkoły. Sławomir Szuba, 03.01.2007
Dzieje licealnego fortepianu
Nikt w przeszłości nie prowadził oddzielnej „kroniki szkolnego fortepianu”, dlatego jego dzieje są trudne do odtworzenia. Fortepian uważano po prostu za jeden ze szkolnych sprzętów i wykorzystywano go nie do nauki gry dla uczniów, lecz dla uświetniania szkolnych uroczystości. Można się jednak pokusić o naszkicowanie dziejów tego szkolnego 120-latka. Fortepian wyprodukowała w roku 1887 renomowana już wtedy, założona w Berlinie w 1853 roku przez Friedricha Wilhelma Bechsteina, firma „Bechstein”. Licealny fortepian stoi zapewne na początku szeregu tysięcy instrumentów wyprodukowanych do dziś przez tę firmę. Początek dziejów fortepianu można zapewne łączyć z dziejami szkoły wyższego typu dla dziewcząt we Wrześni. Szkoła ta istniała w mieście od 1872 roku jako prywatna, a w 1887 roku pod nazwą Höhere Töchterschule, przejęło ją na swe utrzymanie miasto. Wtedy też prawdopodobnie, z funduszy miejskich, zakupiono fortepian. Od nowego roku szkolnego 1901/1902 szkołę dla dziewcząt połączono z walczącą, ze zmiennym szczęściem, o swój byt od 1841 roku szkołą wyższego typu dla chłopców. W ten sposób powstała Städtische Höhere Knaben- und Mädchenschule, czyli Miejska Wyższa Szkoła dla Chłopców i Dziewcząt. Do tego szkolnego „związku” szkół żeńska wniosła pewnie w „posagu” fortepian. Choć w 1908 roku wrzesińska szkoła uzyskała status państwowego 6-klasowego progimnazjum, nauka jeszcze przez 3 lata odbywała się w adaptowanej na potrzeby szkolne kamienicy przy Schlossstrasse, czyli ulicy Zamkowej, obecnie Harcerskiej. W 1911 roku szkoła otrzymała nowy budynek przy Witkowoerstrasse, czyli ulicy Witkowskiej i do niego wraz z młodzieżą przeprowadził się szkolny „Bechstein”. Odtąd pozostaje tu do dziś. W okresie II Rzeczypospolitej fortepian służył zarówno młodzieży szkolnej jak i ogółowi społeczeństwa wrzesińskiego. Wszystkie ważniejsze uroczystości szkolne odbywały się z jego udziałem, o czym donoszą wielokrotnie rękopisy szkolnej kroniki z tamtych lat. Szkolna aula udzielała też gościny poznańskim muzykom, którzy zarówno w latach 20. jak i 30. koncertowali tu wielokrotnie, także na szkolnym „Bechsteinie”, dla ogółu wrześnian. O tych koncertach z kolei donosił przedwojenny „Orędownik Wrzesiński:” Okupacja hitlerowska nie zmieniła nic w losie fortepianu. Stał on nadal w auli i służył niemieckim dziewczętom w niemieckiej szkole. Kiedy w styczniu 1945 roku do Wrześni wkroczyła Armia Czerwona, zajęła szkołę na pocztę polową, a przy okazji, jak twierdzi przekaz ustny, na magazyn zrabowanych w mieście i okolicy fortepianów i pianin. Instrumenty miały pojechać na wschód. Jakie i ile instrumentów udało się w taką podróż, trudno dziś powiedzieć. W każdym razie fortepian gimnazjalny, jak opowiadali świadkowie, stał już podobno na boisku, przygotowany do wywózki. Nie doszło do niej z „powodów technicznych” – już nie zmieścił się na podstawionym wojskowym samochodzie. W ten sposób ocalał i wrócił na swe miejsce w auli. W okresie powojennym licealny fortepian służył szkole tak jak wcześniej – przede wszystkim szkolnej młodzieży podczas uroczystości, filharmonikom poznańskim w koncertach dla uczniów i okazyjnie także ogółowi społeczeństwa. Jego dawny blask gasł jednak powoli – licealny „Bechstein” stawał się nie tylko coraz brzydszy, ale przede wszystkim niesprawny muzycznie. Nie pomagały doraźne strojenia, potrzebna okazała się kapitalna renowacja. Marian Torzewski
Wspomnienie o dyrektorach
Zbliżający się zjazd wychowanków wrzesińskiego gimnazjum i liceum jest dobrą okazją do wspomnienia trzech jego długoletnich, nieżyjących już dyrektorów – Alfreda Romanowicza (1888 – 1961), Marcina Panny (1885 – 1965) i Henryka Nawrocika (1924 – 2006). Dwaj pierwsi urodzili się w c. k. monarchii austro - węgierskiej jako poddani Franciszka Józefa. Alfred Romanowicz przyszedł na świat 4 września 1888 roku w samej stolicy cesarstwa - Wiedniu, Marcin Panna 3 lata wcześniej, 27 sierpnia 1885 roku w galicyjskiej wsi Wiśnicz Mały (obecnie w powiecie bocheńskim w województwie małopolskim). Obaj zdali egzamin dojrzałości w tym samym 1908 roku w polskich szkołach (oświata w Galicji miała wówczas polski charakter): Alfred Romanowicz w C. K. Gimnazjum św. Anny w Krakowie, Marcin Panna w C. K. Gimnazjum w Bochni. Obaj w tymże 1908 roku podjęłi studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Nie wiadomo czy się tam poznali. Spotkali się za to się na pewno po studiach, w latach 1913 – 1914 w Gimnazjum św. Anny jako nauczyciele. Później ich losy potoczyły się inaczej. Alfred Romanowicz w latach 1915 – 1919 pracował jako nauczyciel w gimnazjum w Jarosławiu w Galicji, gdzie doczekał wolnej Polski. Marcin Panna na początku I wojny światowej skierowany został do Pragi, gdzie opiekował się polską młodzieżą ewakuowaną z Galicji. W 1917 roku wrócił do Gimnazjum św. Anny, gdzie pracował jako nauczyciel do 1921 roku. Jeszcze w ostatnich miesiącach c. k. monarchii w roku 1918 uzyskał doktorat na UJ. Latem 1919 roku Alfred Romanowicz (przebywając w tym czasie w Poznaniu na kursie dla nauczycieli jako wykładowca) zgłosił się do konkursu na stanowisko dyrektora Progimnazjum we Wrześni, które było dotychczas szkołą niemiecką. W wyniku konkursu od 6 sierpnia objął stanowisko dyrektora Szkoły. Polak z Małopolski, czyli z byłej Galicji na stanowisku dyrektora gimnazjum w Wielkopolsce nie był w tamtym czasie nikim wyjątkowym. Wręcz przeciwnie; ogólnopolski zjazd nauczycieli odbywający się w kwietniu 1919 roku w Warszawie podjął uchwałę o skierowaniu do byłego zaboru pruskiego sił nauczycielskich z Małopolski, wobec braku sił miejscowych. Wieloletnia konsekwentna germanizacja w Wielkopolsce była powodem braku własnych sił nauczycielskich nie tylko dla szkół gimnazjalnych, ale nawet dla szkół powszechnych. Dlatego też pierwszym zadaniem dyrektora Romanowicza stało się zapewnienie kadry nauczycielskiej w swojej szkole. W 1920 roku uzyskała ona, dzięki między innymi staraniom dyrektora, status ośmioletniego Gimnazjum Państwowego we Wrześni (wcześniej była sześcioletnim progimnazjum miejskim). Z zadania pozyskania kadry nauczycielskiej dyrektor wywiązał się znakomicie, zapewniając kadrę, wywodzącą się w ogromnej większości z byłej Galicji. W kadrze tej znalazł się w 1921 roku Marcin Panna, którego jednak już w roku 1922 Kurator Okręgu Szkolnego Poznańskiego skierował do zorganizowania gimnazjum w Chodzieży. Dyrektor Romanowicz tymczasem w ciągu wszystkich lat kierowania wrzesińskim gimnazjum pracował nad ciągłym podnoszeniem jego poziomu i statusu. Za czasów jego dyrekcji gimnazjum wrzesińskie otrzymało pierwszy sztandar (1923), nadano mu imię Henryka Sienkiewicza (1924), powstały: drużyna harcerska (1919), orkiestra gimnazjalna (1924), Gimnazjalny Klub Sportowy (1925), Hufiec Gimnazjalny Przysposobienia Wojskowego (1926), utworzono też Komitet Rodzicielski (1924). Z jego inicjatywy powstało Towarzystwo Bursy Gimnazjalnej im. K. Marcinkowskiego. Jego głównym zadaniem stała się, zakończona sukcesem, budowa szkolnej bursy. Dyrektor dbał też bardzo o wychowanie patriotyczne i państwowe, kładąc wielki nacisk na organizowanie i uczestnictwo młodzieży we wszystkich obchodach ważnych polskich rocznic historycznych. Razem z młodzieżą witał, przemawiając osobiście do goszczących we Wrześni Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego (1923) i Prezydenta RP Ignacego Mościckiego (1928). Wielce zasłużony dla wrzesińskiego gimnazjum i aktywny na polu życia społecznego w mieście dyrektor Romanowicz odszedł na własną prośbę ze swego stanowiska dość niespodziewanie jesienią 1928 roku. Przyczyną jego decyzji, jak się zdaje, był konflikt z wrzesińskim środowiskiem na tle charakteru szkoły; dyrektor nie chciał ulec naciskom, aby przekształcić męską dotychczas szkołę i w gimnazjum koedukacyjne. Trudno dziś powiedzieć, czy i jaki mógł mieć wpływ dyrektor Romanowicz na decyzję poznańskich władz oświatowych o objęciu stanowiska dyrektorskiego przez swego krajana i dobrego od lat kolegę Marcina Pannę. W każdym razie jesienią roku 1928 to on właśnie został następcą dyrektora Romanowicza, opuszczając stanowisko dyrektora gimnazjum w Chodzieży. Dyrektor Marcin Panna okazał się godnym następcą swego poprzednika. Kontynuował i rozwijał jego dzieło, troszcząc się o wszystkie wcześniej powstałe szkolne organizacje. Dbał o jakość kadry nauczycielskiej, wśród której nadal przeważali małopolanie, ale coraz więcej było wielkopolan. W stosunku do nauczycieli był wymagający równie jak w stosunku do młodzieży. W życiu społecznym miasta mniej był może widoczny niż jego poprzednik. Być może utrudniało mu to kalectwo; w wypadku w 1928 roku stracił nogę. Mniejsza aktywność nie obniżała prestiżu dyrektora Panny we wrzesińskim środowisku. Wręcz przeciwnie, prestiż ten wzrósł, gdy w roku szkolnym 1932/33 wreszcie wprowadzono w gimnazjum koedukację. Za czasów dyrektora Marcina Panny w roku szkolnym 1933/34 wprowadzono też w gimnazjum wrzesińskim ogólnopolską reformę oświaty, odtąd młodzież wrzesińska miała się tu uczyć w czteroletnim gimnazjum a potem w dwuletnim liceum. Aż do 1939 roku wrzesińska szkoła utrzymywała wysoki poziom nauczania; zdecydowana większość jej absolwentów podejmowała i kończyła wyższe studia na różnych kierunkach. Na początku okupacji hitlerowskiej dyrektor Marcin Panna został wysiedlony do Krakowa w Generalnym Gubernatorstwie i tam po raz kolejny los zetknął go z Alfredem Romanowiczem. Były dyrektor mieszkał i pracował w Krakowie od 1931 roku, tam też od 1936 roku był dyrektorem Gimnazjum (i Liceum) O. O. Pijarów. Już na początku okupacji w 1939 roku zaangażował się w tajne nauczanie; Był kierownikiem tajnego rejestrowanego zespołu nauczania nr 15 w Krakowie. W tym też zespole Marcin Panna podjął tajne nauczanie aż do członkostwa w tajnej państwowej komisji egzaminacyjnej z zakresu nauczania w gimnazjum (mała matura) i liceum (matura). Po zakończeniu okupacji dyrektor Romanowicz wrócił na stanowisku dyrektora w „swojej” szkole – teraz pod nową nazwą Prywatnego Gimnazjum i Liceum im. Stanisława Konarskiego, dyrektor Panna wrócił natomiast do „swojej” szkoły we Wrześni. Objął na powrót stanowisko dyrektora, choć nie był już człowiekiem młodym, miał 60 lat. Nowej władzy był potrzebny ze względu na swój autorytet we Wrześni i ogromne doświadczenie pedagogiczne. Sam zaś w nauczaniu i wychowaniu młodzieży pragnął nawiązać do tradycji. Opierał się przede wszystkim na kilku przedwojennych nauczycielach, którzy po wojnie wrócili do pracy we wrzesińskim gimnazjum i liceum. Władze na razie nie usunęły go ze stanowiska, w opiniach powizytacyjnych pisano, że jest nauczycielem „starej daty”, ale szanowano go. Od 1948 roku, w okresie stalinowskim dyrektor Panna wielokrotnie bronił uczniów represjonowanych z powodów politycznych, przyjmował też do szkoły uczniów usuniętych z tych powodów z innych szkół. Władze ufały mu coraz mniej. Trudno powiedzieć, czy dyrektor wiedział o tym, że w gronie profesorskim był agent UB i kto nim był. W 1952 roku władze podjęły decyzję o zwolnieniu dyrektora Panny ze stanowiska. Pozostał jednak w szkole przez kilka lat jako nauczyciel kontraktowy, a w ostatnich latach pobytu we Wrześni udzielał lekcji prywatnych. Dyrektor Marcin Panna opuścił Wrześnię w 1956 roku, przenosząc się do tak dobrze sobie znanego Krakowa. Nie wiadomo, czy spotykał się tam z dyrektorem Romanowiczem, od 1958 roku będącym również na emeryturze. W każdym razie obaj ostatnie lata swego życia spędzili w Krakowie, obaj tam umarli i tam zostali pochowani. Pierwszy, 8 września 1961 roku umarł Alfred Romanowicz, cztery lata później 11 września 1965 roku umarł Marcin Panna. Dwaj bardzo zasłużeni dla Gimnazjum i Liceum im. Henryka we Wrześni, spoczywają daleko od swej szkoły, ale w niewątpliwie bliskiej im Ziemi Krakowskiej. Po zwolnieniu dyrektora Panny przez trzy lata (1952 – 1955) kierował szkołą też nieżyjący już Zbigniew Kuśnierczyk, którego następcą został w 1955 roku Henryk Nawrocik. Obaj dyrektorzy – Marcin Panna i Henryk Nawrocik znali się. Raczej nie na niwie pedagogicznej i bardzo krótko, za to chyba blisko. Dyrektor Panna do końca pobytu we Wrześni mieszkał w jednym z pokoi swego dawnego, mieszczącego się w budynku szkolnym mieszkania służbowego, choć teraz zajął je nowy dyrektor. Dyrektor Henryk Nawrocik w odróżnieniu od swych poprzedników był wielkoplaninem urodzonym już w Polsce Odrodzonej 15 grudnia 1924 roku w Oporówku (obecnie gmina Krzemieniewo powiat leszczyński w województwie wielkopolskim). Do agresji niemieckiej uczył się w szkole powszechnej, w czasie okupacji pracował na gospodarstwie przesiedlonego z Besarabii Niemca. Dalszą naukę podjął w 1946 roku, ponieważ w latach 1945 -46 służył w II Armii Wojska, Polskiego. Maturę zdał w 1950 roku w Liceum Pedagogicznym w Lesznie, po czym podjął studia i w 1955 roku uzyskał magisterium z matematyki w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Łodzi. Jeszcze w tym samym roku objął stanowisko dyrektora Liceum Ogólnokształcącego we Wrześni. Miał wtedy 31 lat, tyle, ile w chwili objęcia stanowiska dyrektora miał Alfred Romanowicz. We wrzesińskim liceum pracowało wówczas jeszcze troje profesorów przedwojennych – Zofia Krupowa, Jan Polniakowski i Józef Siemieniec (mieszkający we Wrześni przedwojenni profesorowie Władysław Maćkowski i Michal Knobloch byli zasłużonymi emerytami). Za czasów dyrektora Nawrocika liceum wrzesińskie utrzymywało swój wysoki poziom dydaktyczny. Zdecydowanie wzrosła też, mimo niekorzystnej dla liceów ogólnokształcących polityki władz oświatowych, liczba uczniów (w dekadzie 1956 – 66 dwukrotnie). Dzięki wieloletnim staraniom Dyrektora i grona profesorskiego w 1967 roku przywrócono Szkole Patrona – Henryka Sienkiewicza. Oficjalnie nie odbierano szkole Patrona, po prostu od początku PRL w nazwie szkoły imienia tego Patrona nie używano, a na początku lat 60. władze oświatowe usiłowały nadać szkole imię Władyslawa Broniewskiego. Niewiele brakowało, aby usiłowania zakończyły się sukcesem. Dzięki postawie dyrektora i grona profesorskiego „zwyciężył” Sienkiewicz i w ten sposób powrócono do dawnej tradycji. W końcu ostatniego roku szkolnego, w którym liceum kierował Henryk Nawrocik, 15 czerwca 1968 roku nastąpiło jeszcze jedno ważne wydarzenie – szkoła otrzymała nowy sztandar (stary, właściwie nieużywany ze względu na swój stan, pozostawał obiektem muzealnym). Nowy rok szkolny 1968/69 Henryk Nawrocik rozpoczynał jako dyrektor Zespołu Szkół Geodezyjno – Drogowych w Poznaniu, Na stanowisku tym pozostał do przejścia na emeryturę w 1986 roku. Od tego też czasu częściej odwiedzał swą dawną wrzesińską szkołę, którą lubił. Bywał tu zarówno zapraszany z różnych okazji, jak i nieoficjalnie. W ostatnich latach życia przyjeżdżać już nie mógł ze względu na pogarszające się zdrowie. Umarł w Poznaniu 2 września 2006 roku i pochowany został na cmentarzu na Smochowicach. Trzej dyrektorzy kierowali wrzesińskim Gimnazjum i Liceum w sumie (odliczając czas okupacji) 40 lat i niewątpliwie zasłużyli się dla Szkoły i wrzesińskiej społeczności. Marian Torzewski, 13.12.2007
Dyrektor Benedykt Kłosin (1933 – 2008)
Wiosną tego roku w „Przeglądzie Powiatowym” ukazały się z okazji II Powszechnego Zjazdu Absolwentów Gimnazjum i Liceum im. H. Sienkiewicza we Wrześni wspomnienia o nieżyjących dyrektorach Szkoły. Trudno było wówczas przypuszczać, że tak prędko wśród nieżyjących znajdzie się Dyrektor Benedykt Kłosin. Wiadomo było, że zmagał się z ciężką chorobą, która uniemożliwiła mu uczestnictwo w zjeździe, ale nikt nie spodziewał się tak rychłej śmierci Dyrektora. Nikt nie przypuszczał, że jego słowa, skierowane w liście do uczestników zjazdu, będą słowami pożegnania. Dyrektor Kłosin urodził się 4 marca 1933 roku w Gnieźnie jako syn Wojciecha i Joanny z d. Kędzierskiej. Normalną naukę szkolną uniemożliwiła mu okupacja hitlerowska, której czas spędził z matką i bratem w Gnieźnie, ojciec w tym czasie przebywał w niewoli niemieckiej. Szkołę podstawową ukończył w Gnieźnie w 1948 roku i zaraz podjął naukę w tamtejszym Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego. W szkole zaangażował się w działalność nielegalnej organizacji Podziemna Armia Skautowska (PAS). W letnie wakacje 1951 roku został aresztowany i w grupie 20 osób przez 3 miesiące przetrzymywany w pomieszczeniach gnieźnieńskiego UB oraz w gnieźnieńskim więzieniu. Po brutalnym śledztwie wraz z kolegami przewieziony został do więzienia przy ulicy Młyńskiej w Poznaniu. W tym samym 1951 roku, jako 18-letni chłopak, Benedykt Kłosin stanął przed Sądem Wojskowym, który skazał go na 4 lata więzienia. Wyrok odbywał w Jaworznie, gdzie jako więzień ciężko pracował fizycznie w fabryce. Zwolniony z więzienia na podstawie amnestii w 1953 roku podjął pracę fizyczną w cukrowni i farbiarni gnieźnieńskiej. Jeszcze w 1953 roku po długich staraniach został przyjęty do XI (ostatniej) klasy Liceum dla Pracujących w Gnieźnie, gdzie w 1954 roku zdał maturę, ale ze względu na swój życiorys nie dostał się na studia. Dopiero w 1955 roku po staraniach i pomocy życzliwych ludzi rozpoczął studia matematyczne na Uniwersytecie Poznańskim (UAM), gdzie w 1960 roku uzyskał magisterium. Od września 1960 roku, dzięki dyrektorowi Henrykowi Nawrocikowi, również matematykowi, został przyjęty do pracy w Liceum Ogólnokształcącym we Wrześni, jako nauczyciel matematyki. Pozostał nim do końca swej pracy we wrzesińskim Liceum, choć od czasu objęcia stanowiska dyrektora w niepełnym wymiarze godzin. Przez ogół uczniów był ceniony jako dobry i skuteczny nauczyciel matematyki. Zamiłowania Benedykta Kłosina podzielały też zrodzone z małżeństwa z absolwentką wrzesińskiego Liceum Marią Ejchorszt, jego trzy córki; wszystkie, będąc absolwentkami wrzesińskiego Liceum, uzyskały magisterium z matematyki na UAM w Poznaniu. Dyrektorem wrzesińskiego Liceum Benedykt Kłosin został mianowany od 1 września 1968 roku. Pozostawał na tym stanowisku przez następnych ponad 20 lat. W tym czasie staraniem Dyrektora dokonano w szkole wielu inwestycji, wśród których najważniejsze było oddanie do użytku łącznika między skrzydłami gmachu Szkoły oraz nowej sali gimnastycznej. Dyrektor Kłosin był też kontynuatorem, zapoczątkowanego przez swego poprzednika, działań przywracających tradycje Szkoły. W czasie jego rządów odbyły się (z udziałem najstarszych absolwentów Szkoły) uroczystości 50-lecia (1972) i 60-lecia (1982) pierwszej matury, zjazd absolwentów roczników 1922 – 1952 (w 1983 roku), otwarto też Izbę Tradycji Szkoły. Dyrektor Benedykt Kłosin był bardzo lubiany przez ogół uczniów. Z jednej strony był wymagający, z drugiej, mając na uwadze dobro ucznia, potrafił mu wiele wybaczyć. Te cechy jego osobowości z jednej strony budziły respekt, z drugiej sprawiały, że mówiono o nim po prostu „Beniu”. Był ostatnim dyrektorem mieszkającym w budynku Szkoły od czasu jego oddania do użytku. Dyrektor Kłosin umarł 5 lipca 2008 roku i pochowany został na cmentarzu parafialnym przy ulicy Gnieźnieńskiej, gdzie spoczywają także inni profesorowie wrzesińskiego Gimnazjum i Liceum. Żegnały go tłumy wychowanków. Marian Torzewski, 30.12.2009
Profesorowie Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Henryka Sienkiewicza we Wrześni
Profesorowie w latach 1919-1939
Adamczyk Józef - matematyka, fizyka 1922-1928 ks.Augustowicz Jan - historia, kultura antyczna, j.francuski, j.łaciński 1921-1928 Bachtałowski Bogdan - nauki przyrodnicze 1928-1929 ks.Berger Lucjan - religia 1921-1922 Brydówna Stefania - j. polski 1920-1921 Cepuch Jan - matematyka, fizyka 1927-1928 Charoński Leon - wychowanie fizyczne 1927-1931 Deutschówna Irena - biologia, wychowanie fizyczne 1935-1939 Duczmalówna Wanda - wychowanie fizyczne 1938-1939 Fabian Wiktor - j. polski 1921-1933 Fabiańska Zofia - j. francuski, j. niemiecki 1920-1921 Frankowska Maria - j. polski 1936-1937 Gliszczyński Konstanty - j. polski, historia 1923-1926 Gorożankin Michał - matematyka, nauki przyrodnicze 1922-1924 ks.Jernajczyk Marian - religia 1921-1939 Kapitan Ludwik - historia, kultura antyczna, geografia 1928-1934 ks.Kaźmierczak Bronisław - religia 1919-1921 Kaxmierczakówna Maria - j. polski 1919-1921 Knobloch Michał - rysunek, prace ręczne 1919-1939 Krupa Robert - wychowanie fizyczne 1931-1939 Krupowa-Dadaczyńska Zofia - j. francuski, j. polski, j. niemiecki, śpiew 1931-1939 Krzyżagórska Izabella - j. polski 1920 Krzyżanowski Karol - historia, j. polski 1920-1923 Kwiek Lucjan - matematyka, fizyka 1921-1923 Kwiekowa Natalia - j. francuski 1921-1925 Lorkiewiczówna Wanda - j. polski 1919-1920 Maćkowski Władysław - j. łaciński, j. grecki, kultura antyczna 1921-1939 Majcher Piotr - matematyka, nauki przyrodnicze 1923-1928 Makowski Wiktor - j. polski 1938-1939 Mańkowski Edward - matematyka, fizyka 1919-1931 Marcinkiewicz Adam - nauki przyrodnicze 1923-1924 Matczyński Roman - j. niemiecki 1923-1927 Michałowski Włodzimierz - nauki przyrodnicze 1925-1928 Miracki Stanisław - fizyka, chemia 1937-1939 Mirecka-Głombiowska Stefania - j. polski 1937-1939 Nowicka Maria - j. niemiecki, j. francuski 1919-1920 Ostrowski Mieczysław - matematyka, fizyka 1920-1921 Paczkowska Anna - j. niemiecki, j. francuski 1921-1923 Panna Marcin - j. polski 1921-1922,1928-1939 Pikutowski Edward - matematyka 1935-1938 Polniakowski Jan - j. łaciński, j. grecki 1935-1939 Pozorski Leon - j. niemiecki, j. francuski, j. polski 1929-1931 Pyszora Klemens - j. niemiecki, geografia, n. o Polsce współczesnej 1921-1939 ks.Rejewski Jan - religia 1919-1921 Rejowski Stanisław - matematyka 1919-1920 Romanowicz Alfred - j. polski 1919-1928 Różewska Zofia - j. polski 1933-1939 Rydzik Jan - wychowanie fizyczne 1920-1927 Sadowska Helena - geografia 1921-1922 Sanak Tadeusz - historia, geografia 1922-1928 Siemieniec Józef - matematyka, fizyka 1928-1932 Soszyński Stefan - historia 1934-1937 Spólnicki Józef - j. polski, historia 1936-1939 Stanczykiewicz Klaudiusz - fizyka, przyroda 1928-1929 Staniewski Tadeusz - j. polski 1919-1921 Staszewski Franciszek - j. łaciński, j. grecki 1929-1931 Szczeklik Tadeusz - matematyka, fizyka, chemia 1935-1937 Szustowa Stefania - j. polski, j. łaciński 1935-1938 Trawińska Helena - matematyka 1938-1939 Udziela Seweryn - nauki przyrodnicze 1919-1921 Wąs Michał - j. łaciński, j. grecki, kultura antyczna 1919-1935 Wąsowa Aniela - j. polski 1919-1925 Winogrodzki Zbigniew - j. francuski 1928-1929 Witkowski Marian - j. niemiecki, j. łaciński 1928-1939 Wojciechowski Mikołaj - matematyka, fizyka 1932-1939 Wojterski Franciszek - j. niemiecki, j. francuski, historia 1925-1928 Wowko-Ohanowiczowa Stanisława - śpiew, j. polski 1920-1928 Zgodziński Czesław - j. niemiecki, j. łaciński, j. grecki, kultura antyczna 1922-1927
Profesorowie w latach 1945-2008
Andrzejczak Elżbieta - fizyka 1973-2005 Andrzejczak Ryszard - wychowanie fizyczne 1975- Andrzejewska Helena - j. rosyjski 1965-1992 Augustyniak Renata - j. polski 1991- Baranowski Maciej - matematyka 1991- Bartlikowska Halina - plastyka 1968-1972 Bąbol Władysław - j. niemiecki 1970-1979 Bednarek Izabela - historia 1997-1998 Berek Natalia - fizyka 2005- Bielska Małgorzata - j. francuski 1985- Bodylska(Kwapich) Izabela - j. niemiecki 2003- Borowczyk Danuta - biblioteka 2007- Borucka-Gurdek Maria - j. angielski 1992-1994,1999-2000 Brona Hanna - j. niemiecki 1997-1998 Bronz Barbara - matematyka 1970-1979 Bryk Zofia - fizyka 1994-1996 Buchholz-Mrowińska Zofia - geografia 1951-1957 Bulczyński Jarosław - informatyka, technologia informacyjna, technika, podstawy przedsiębiorczości 1984- Charko Maria - chemia 1970-1984 Chęcińska Aldona - j. rosyjski 1969-1971 Chochół Kazimierz - j. polski 2002-2003 Chojnacka Irena - chemia 1958-1990 Ciećkiewiczowa Michalina - j. polski 1945 Cierpiszewska Domicela - muzyka 1984-1998 Ciesielska Iwona - j. niemiecki 1990-2003 Cieślikowska Elżbieta - technika, plastyka 1972-1980 Czaja Renata - j. polski 1995- Czajkowska Hanna - j. polski 1985- Czarczyńska Zofia - matematyka 1953-1955 Czarnecki Wojciech - geografia 2002- Czyż Czesław - historia 1951-1955 Dąbrowski Walerian - j. polski 1948-1950 Dermiago Dorota - biblioteka 2005-2006 Dębicka(Kaczmarek)Kinga - j. angielski 2001- Dębicka Maria - matematyka 1998-2002 ks.Domżalski Jan - religia 1945-1949 Dopierała Elżbieta - j. niemiecki 1976-1989,2003-2007 Dzikowska Anna - p. obronne, pedagog szkolny 1976- Falkowski Wacław - j. rosyjski 1958-1959 Fijałkowska Ludmiła - matematyka 1972-1991 ks.Frąckowski Kazimierz - religia 1949-1950 ks.Goc Stanisław - religia 1990-1993 Górna(Raczyńska)Dorota - j. francuski 2005- Grabowska Krystyna - technika 1969-1972 Graczyk Katarzyna - j. angielski 1997-1999 Gradusiak Paweł - matematyka 1995-1998 Granat Maria - j. polski 1971-1973 Grępka Jarosław - wychowanie fizyczne 1993- Grimes Rebecca (USA) - j. angielski 1994-1995 Grobelna Renata - biologia 1993- Grodzka Danuta - technika 1971-1972 ks.Gronowski Paweł - religia 1992-1998 Grychowski Jerzy - muzyka 1979-1985 Gryczyński Roman - j. polski 1998-1999 Grześkowiak Jolanta - j. polski 1993- Hałas Anna j. Fcuski - 1971-1985,1989-2004 Hayn Halina j. rosyjski - 1968-1969 Hrycaj-Wołoszyn Irena - fizyka, wicedyrektor 1963-1994 Hurysz Barbara - j. łaciński 1982-1985 Izdebska Janina - matematyka 1986-2000 Jabłońska Teresa - historia, wiedza o społeczeństwie 1993- Jadryszak Urszula - j. rosyjski 1988-1989 Jakubik Alina - j. angielski 1989-1992 Janaszek Agnieszka - j. angielski 2000-2001 Janczak Zbigniew - technika 1987-1991 ks.Jankowski Bogdan - religia 1949 Jerzewska Justyna - j. angielski 1997- Józwiak(Zakrzewska)Maria - j. niemiecki 2004- Kaczmarek Stefania - wychowanie fizyczne 1945-1952,1955-1969 ks.Kalaczyński Ireneusz - religia 1998-2003 Kaluba Lubomira - biologia 1962-1963 Kamiński Zygmunt - j. polski, historia 1945-1946 Karlik Anna - j. angielski 2006 Karolak-Chwastek Aleksandra - wychowanie fizyczne 1953-1957 Karwasiński Leszek - wychowanie fizyczne 1997- Kaszub Zbigniew - j. angielski 1996-1997 Kaźmierski Dariusz - geografia 1990-2002 Kądziołka Tomasz - geografia, astronomia 1946-1951,1957-1971 Klessa Dobrochna - j. francuski 1970-1971 Kłonowska(Komisarek) Marianna - j. polski 1960-1996 Kłosin Benedykt - matematyka, dyrektor 1960-1990 Knobloch Michał - technika, rysunek 1945-1951 Kobielak Felicja - j. rosyjski 1983-1997 Kołomak Anna - muzyka 1971-1973 Konopka-Adamska Agnieszka - wiedza o kulturze 2005- Koralewska(Kaczyńska) Czesława - biologia 1964-1993 Koserczyk Przemysław - muzyka 1997-2001 Kowalczyk Beata - matematyka 2003-2005 Kowalczyk Zbigniew - matematyka 1999-2001 Kowalska Anna - j. polski 1972-1977 Kowalska Irena - j. rosyjski 1969-1972 Krawiec Lidia - j. rosyjski 1972-1979 ks.Krokowski Adam - religia 1993-1997 ks. Krucki Łukasz - religia 2006-2007 Krupowa Zofia - j. francuski 1945-1957 Krupski Marcin - fizyka 1960-1974 Krus Krystyna - matematyka 1955-1992 Krus Stanisław - biologia, chemia 1945-1946 Krzymkowski Marek - historia 1988-1990 Kubiak Helena - j. polski 1954-1955 Kucharski Marek - j. angielski 1996 Kuchnowska-Putko Ludmiła - j. polski 1995- Kuchnowski Zygmunt - j. łaciński, historia 1973-1979, 1983-1987 ks.Kulczynski Marcin - religia 2003- Kurjańska Kinga - historia 2000-2001 Kurkowiak Leszek - wychowanie fizyczne, p. obronne 1970-1992 Kuśnierczyk Zbigniew - matematyka, dyrektor 1946-1955 Kwiatkowska-Łakota Bogumiła - j. polski, biblioteka 1968-1994 ks.Larus Dariusz - religia 1997-2000 Latanowicz Mieczysław - geografia 1945 Leciejewska Wiesława - j. łaciński, biblioteka, wicedyrektor 1987- Lenartowicz Janusz - historia 1972-1977 Leppert Izabela - j. francuski, j. niemiecki 1945-1972 Leppert Zygmunt - j. niemiecki 1973-1975 Leśna-Krawczyk Magdalena - biologia 1999-2002 Leśniak Aleksandra - j. polski 1967-1994 Lewandowska Ewa - historia, wiedza o społeczeństwie 2002- Lewandowska Janina - biologia 1972-1977 Lewandowska Marzena - j. niemiecki 2007- Linhares Janice(USA) - j. angielski 1992-1994 Lisiak Jan - matematyka 1968-1987 Łagódka Izabela - historia 1956-1981 Łagódka Jan - historia, nauka o społeczeństwie, logika 1961-1992 Łapawiec Maria - wychowanie fizyczne 1971-2005 Łapawiec Roman - wychowanie fizyczne 1963-1964 Maciejak Andrzej - j. polski 2006- Maćkowski Władysław - historia, j. łaciński 1946-1963 Mankiewicz Jadwiga - geografia 1972-1973 Mansfeld Wanda - j. polski 1955-1956 Marecka Ilona - matematyka 2004- Margowska Lubomira - rysunek, technika 1960-1966 Mazurkiewicz Sebastian - historia 2004- Miedziejko Teodozja - j. polski 1950-1967 Mietlicka Sylwia - j. polski 1997-1998 Mróz Barbara - biologia 1952-1953 Nawrocik Henryk - matematyka, dyrektor 1955-1968 Noga Jerzy - j. rosyjski 1960-1961 Nowacki Leszek - wychowanie fizyczne 1995- Nowaczyk Feliks - j. polski 1975-1980 Nowicki Romuald - geografia 2004- Olkówna Maria Bożena - j. łaciński 1945-1948 Opennauer Maria - historia 1945-1947 Orlicka Maria - j. polski 1956-1960 ks.Owczarz Wojciech - religia 2007- Paczkowska Maria - j. polski 1948-1949 Panna Marcin - j. polski, j. łaciński, dyrektor 1945-1953 Paszkiewicz Zygmunt - fizyka 1953-1960 Patynek Józef - j. rosyjski 1961-1967 Paul Aleksandra - j. niemiecki 1974-1992 Pawlak Elwira - biologia 1983-2002 Piasecka Iwona - plastyka 1979-1981 Piechocka Wanda - j. niemiecki, geografia 1964-1973 Pisarski Roman - j. polski 1949-1950 Plucińska Paulina - j. rosyjski 2003- Polniakowski Jan - j. łaciński, matematyka, p.o. dyrektora 1948-1958 Półtoraczyk Hanna - podstawy przedsiębiorczości 2005- Przybylska Aleksandra - fizyka 1970-1988 Purol Włodzimierz - wychowanie fizyczne 1965-1966 Ratajczak Mirosława - fizyka 1972-1979 Rewers Justyna - matematyka 1998- Rewers Renata - j. polski 2002-2003 Rhodes Amy(USA) - j. angielski 1990-1992 ks.Rosiński Arkadiusz - religia 2003-2006 Rudysz Antoni - biologia 1946-1951 Rybacka Krystyna - j. polski 1975-2002 Sarbinowska-Murawiecka Aneta - historia 2000-2001 Siemieniec Józef - fizyka 1946-1958 Siwek Teresa - j. niemiecki 1969-1971 Skonieczna Wanda - matematyka 1945-1949 Sławska Ewa - j. angielski 1994- Słomiński Robert - chemia 1950-1951 Smalara Grażyna - matematyka 1985-2007 Smolarkiewicz Marek - biologia 1997-1999 Smolicz Józef - matematyka, fizyka 1945 Solak Maria - historia 1955 Stachowiak Anna - j. niemiecki 1984- Stachowska Janina - wychowanie fizyczne 1969-1971 Staniszewska Alicja - chemia 1984- Starzyński Piotr - muzyka 1997 Stefanowicz Adam - matematyka 1945-1946 Stolpe Wanda - j. polski 1951-1954 Stygar Kazimierz - fizyka, informatyka, technika 1988- Styziński Hubert - j. polski 1996-1997 Suchorski Zenon - historia, wiedza o społeczeństwie, technika, dyrektor 1965- Sudolski Jan - historia, j. łaciński 1948-1951 Szafarek Joanna - matematyka 2007- Szczygieł Zygmunt - geografia, astronomia, p. obronne 1973-1982 Szuba Sławomir - historia, wiedza o społeczeństwie 1990- ks. Szwankowski Maciej - religia 2000-2003 ks. Szymański Henryk - religia 1956-1958 Szymczak Tadeusz - matematyka 1990-1995 Ślugaj Anna - j. polski 2003-2005 Święconek Aleksandra(USA) - j. angielski 1991-1992 Tabaczyńska Joanna - matematyka, biblioteka 2007- Torzewska Danuta - j. rosyjski 1971-2004 Torzewski Marian - historia 1984- Tyske Zofia - j. polski 1950-1951 Urbaniak Marek -podstawy przedsiębiorczości 2003-2004 Waliński Jan - j. polski 1946-1948 Wardziak Rafał - geografia 2003-2004 Wasilewski Adolf - biologia, p.o. dyrektora 1951-1966 Więckowska Mirosława - biologia 1970-1983 Więckowski Leonard - wychowanie fizyczne, p. obronne 1945-1976 ks.Willa Zenon - religia 1958-1961 Winter Anna - j. angielski 2004- Wiśniewski Janusz - chemia, technika 1989- Witkowski Marian - j. polski 1945-1946 Włosik Alicja - j. polski 1962-1967 Wojewódzka Kinga - j. niemiecki 1997-1998 Woźniak Ewa - wychowanie fizyczne 1952-1953 Wucka Joanna - j. angielski 2003- Zbieralska Wanda - geografia 1973-2004 Zdralewicz Kazimierz - j. rosyjski 1957-1965 Zdrojewska Jadwiga - j. francuski, wicedyrektor 1972-2005 Zdunowski Stanisław - muzyka 1969-1971,1973-1979 Zimmermann Lynn(USA) - j. angielski 1992-1994 Żebrowska Arleta - biologia 2002- Marian Torzewski